Confederalisme, een Waalse uitvinding?

Fascisme en nazisme. Als de argumenten op zijn, krijgt de N-VA wel eens beladen termen over zich heen gekieperd. Einde debat natuurlijk. Want naar de argumenten van een fascist of nazi hoef je nu eenmaal niet te luisteren. En dus kan je de analyse, gegrond of niet, meteen terzijde schuiven. Scheelt heel wat moeite en inspanning.

De Franstalige openbare omroep haalde er twee weken geleden zelfs een filosoof bij. In het zondagse 'Mise au Point' bestempelde deze onze Brussel-voorstellen als fascistisch. Dewetenschapper (eigen cursivering) had daarenboven ontdekt dat het V-teken dat ik maakte bij de voorstelling van de congrestitel ‘Verandering voor Vooruitgang’ een bedekt fascistisch symbool was. 

'Le Vif' wist de N-VA nog preciezer te ontmaskeren. Gewoon door nog iets verder in het verleden terug te keren - een weekblad is het nu eenmaal aan zichzelf verplicht om diepgravender te werk te gaan. Op enkele bladzijden werd de link belicht met den Duits van de Eerste Wereldoorlog. Ons confederalisme is eenvoudigweg afgekeken van het plan van gouverneur-generaal Von Bissing. De Duitse legerchef voerde in het België van 1917 een bestuurlijke scheiding door. Tweeledig!

Zoveel exquise onderzoeksjournalistiek en wetenschappelijkheid kan enkel bekampt worden met dezelfde wapens. Graven dus, in dat verleden. En dan ontdekt een gemotiveerde mens inderdaad al eens wat. Zo kwam ik uit bij het Waals Congres. Op 20 en 21 oktober 1945 congresseerden 1500 vertegenwoordigers van het Waalse volk in Luik over de toekomst in en van België. Het voorstel tot aansluiting bij Frankrijk kreeg het grootste aantal congressisten achter zich. Maar uiteindelijk werd in de Kamer van Volksvertegenwoordigers in 1947 een iets gematigder plan tot herziening van de Belgische Grondwet op tafel gelegd. Velen beschouwen het als een federalistisch plan. Nadere lectuur leert dat men het echter bij herhaling heeft over confederalisme. Parbleu! 

Bepaalde basisideeën zijn bijzonder confederaal en gaan soms heel wat verder dan wat de N-VA 66 jaar later voorstelt. Er is bijvoorbeeld zelfs sprake van subnationaliteit ...

De tekst geeft eerst weer waarom de volledige grondwetsherziening tijdens een regentschap niet noodzakelijk uitgesloten is. Vervolgens enkele conclusies van het Waals Congres en tenslotte het eigenlijke voorstel tot herziening GW. Het kon voorwaar een ontwerp-congrestekst van ons zijn geweest.

Leest u even mee.

p.9
3) Door aanspraak te maken op het »zelfbestuur van
Wallonië in het kader van België», heeft het Nationaal
Waalsch Congres, dat op 20 en 21 October 1945 te Luik
werd gehouden, ten bate van Wallonië de toepassing geëischt
van het zelfbeschikkingsrecht der volkeren. Die
eisch is volstrekt niet zelfzuchtig, want de invoering van
een federaal stelsel in België zal aan het Vlaamsche volk
een gelijke autonomie schenken. Het is, bovendien, het
eenige middel om België te redden, door de twee volkeren
weer nader tot elkaar te brengen en aldus een nieuwe stuwkracht
aan het land te verzekeren.
p.10
5) Ten einde aan elk van de partijen een ruime autonomie
te waarborgen en het Belgisch kader nochtans te
behouden, stellen wij voor België om te vormen tot een
Confederatie van gewestelijke Staten, Vlaanderen en Wallonië,
met een Federale Stad, Brussel.
p. 10
7) De Federale Stad zal gevormd worden door de 19 gemeenten
van de agglomeratie. Haar inwoners zullen individueel
de Vlaamsche of Waalsche subnationaliteit dienen
te kiezen. Zij zal de cultureele en bestuurlijke zelfstandigheid
genieten. De andere haar aanbelangende vraagstukken
zullen door de federale overheid worden behandeld.
8) Vlaanderen en Wallonië zullen elk een Wetgevende
Kamer hebben, die samengesteld is uit een gelijk aantal
leden. De twee vereenigde Kamers zullen de Wetgevende
Federale Kamer vormen. Die oplossing geeft aan de
Vlaamsche en Waalsche vertegenwoordigers de gelegenheid
op het federaal plan samen te werken en zal er aldus
toe bijdragen de eenheid van het land te bewaren. Een
federale Senaat, waarvan de leden voor de helft door het
Vlaamsch en voor de helft door het Waalsch kiezerskorps
zullen worden gekozen, op gewestelijke lijsten voorgedragen
door de verschillende partijen, zal in 't bijzonder tot
taak hebben te zorgen voor de eerbiediging van de belangen
van de gewestelijke Staten. Voor de aanneming van de
federale wetten zal zijn instemming vereischt zijn.

En dan het voorstel zelf:

Eerste artikel. - België is een Confederatie gevormd
door twee gewestelijke Staten, Vlaanderen en Wallonië,
en door het Federaal gewest Brussel.
Voor de koloniën, overzeesche bezittingenof bescherrnde
bieden, die België kan verkrijgen, gelden bijzondere wetten.
De Belgische troepen, tot hun verdediging bestemd,
kunnen alleen bij vrijwillige dienstneming worden aangeworven.

Art. 29.- Afgezien van de Belgische nationaliteit, bestaat
er een Vlaamsche en een Waalsche subnationaliteit,
welke het recht verleent :
1° van kiesrecht voor en van verkiesbaarheid in de gewestelijks
Kamer en den federalen Senaat;
2° Minister te zijn van een gewestelijken Staat;
3° van toegang tot de gewestelijke openbare betrekkingen,
behoudens de uitzonderingen vastgesteld door de gewestelijke
wet.
Art. 31. - In de gewestelijke Staten, gaan alle machten
uit van de Natie; in de Confederatie, gaan ze uit van de
gewestelijke Staten.
Zij worden uitgeoefend op de door de Grondwet bepaalde
wijze.
Art. 55.- De gewestelijke Staten zijn bevoegd om wetten
te maken over alles wat deze Grondwet niet uitdrukkelijk
toekent aan de Confederatie, o.m. over : …

De Waalse indieners Marcel Grégoire, Edmond Leclercq, Julien Lahaut, Jules Blavier, Jean Rey en Willy Frère vormden een veelkleurig gezelschap van hooggeachte socialisten, communisten en liberalen. De liberaal Rey werd minister en schopte het zelfs tot voorzitter van de Europese Commissie.

Het voorstel kon dan ook een brede parlementaire steun genieten bij de Waalse collega’s. 40 van de 76 Waalse volksvertegenwoordigers steunden het, net als 8 van de 30 Brusselse Franstaligen. Aan Vlaamse kant kon het voorstel amper 3 volksvertegenwoordigers bekoren.

De notoire Waalse socialisten en liberalen bleken hun tijd dus ver vooruit. Vele van de recepten die zij 66 jaar geleden uitkienden, hebben niets aan waarde ingeboet.

Alice Nahon wist al dat het goed is in ‘t eigen hert te kijken. Met Rey en co in gedachten mogen Le Vif, RTBF en andere Franstalige media en politici dat met gepaste fierheid doen.