Sire, er zijn weer Belgen. Maar ze zijn van verleden jaar

Een verrassende mededeling, zeker als die komt van een N-VA-parlementslid. Maar wel de waarheid. Want officieel heeft België twee jaar lang geen bevolking gehad. Nu heeft ze er opnieuw een. Al is die niet echt up to date.

Dat zit zo. Begin 2010 kwamen we te weten dat België geen bevolkingscijfers meer kon geven. Niet van 2010 maar zelfs niet van 2009. Een conflict tussen de statistiekdiensten en de privacycommissie lag aan de basis. Wettelijk dient minister van Economie Van Quickenborne (Open Vld) de opdracht te geven aan de Afdeling Statistiek van Economische Zaken in het Staatsblad van augustus de bevolkingscijfers van 1 januari te publiceren. Eind februari 2010 waren zelfs de cijfers van 1 januari 2009 nog niet bekend.

Louter een administratieve formaliteit? Neen. De in het Staatsblad gepubliceerde bevolkingscijfers vormen dikwijls de wettelijke basis voor de toekenning van allerhande dotaties. Zo worden bijvoorbeeld de gemeenten en provincies via het Gemeentefonds en het Provinciefonds gefinancierd op basis van het officiële inwonersaantal zoals gepubliceerd in het Staatsblad. Tot vandaag diende dat dus node te gebeuren op basis van cijfers van 2008, die echter serieus kunnen verschillen van de werkelijke, actuele bevolkingscijfers. Wat de gemeenten financieel tekortkomen door die lacune, moeten ze natuurlijk ergens anders halen en zo is aan het eind van de rit de belastingbetaler de dupe.

Het bevolkingscijfer dient ook als noemer bij tal van vergelijkende indicatoren, zoals het bruto binnenlands product per capita, of voor de gerechtelijke indeling van het land in kantons en arrondissementen.

Anderzijds zorgt de afwezigheid van recente cijfers ook voor een bekaaid imago bij buitenlandse statistici. ‘Rare jongens, die Belgen’, gniffelt men daar. Terecht. Je houdt het in een Westers land toch niet voor mogelijk dat de overheid niet eens officiële cijfers kan voorleggen over de eigen bevolking. Een gemiddeld derdewereldland doet beter.

De oorzaak van de vertraging was naar verluidt een probleem met de Privacycommissie. Die weigerde Economische Zaken toestemming te geven voor een uitbreiding van de data die ze uit het Rijksregister halen. De statistici wensten ook verder in het verleden te gaan en wilden de gegevens langer bewaren.

Spoedig of onverwijld

In een reactie op onze onthulling van begin vorig jaar repliceerde Economische Zaken dat er een akkoord was bereikt. De bevolkingsstatistieken zouden spoedig beschikbaar zijn.

Men had evengoed ‘onverwijld’ kunnen zeggen. Want dat ‘spoedig’ bleek in de praktijk nogal tegen te vallen. Pas deze week werden de cijfers in het Staatsblad gepubliceerd. Meer dan een jaar later. Meteen werden zowel de bevolkingscijfers van 2009 als die van 2010 gepubliceerd. Er zijn dus terug Belgen, na twee jaar van officiële afwezigheid. Maar er zijn nu enkel Belgen van verleden jaar. Hopelijk duurt het nu geen twee jaar vooraleer we weten hoeveel Belgen er in 2011 zijn.

Tussen 2009 en 2010 groeide de Belgische bevolking aan met 86.825. Vooral door migratie vanuit het buitenland (70%) eerder dan door geboortes. Op 1 januari 2010 waren de Belgen met 10.839.905. Net geen 51% van de Belgen zijn vrouw.